Iedereen ervaart elke dag wel een beetje stress. Dit is gezond, want het houdt ons scherp en gefocust op de dingen die moeten gebeuren. Als je lichamelijk en geestelijk niet goed kunt herstellen van de stressmomenten op een dag, kun je echter last krijgen van chronische stress. Je staat dan continue op scherp en kunt niet meer goed ontspannen. Dit kan leiden tot allerlei klachten, zoals overspannenheid, een burn-out, chronische vermoeidheid, een slaapstoornis en depressieve gevoelens. In deze blog kun je lezen hoe acupunctuur kan helpen om stress te verminderen en je weer meer in balans te voelen. 

Hoe werkt stress in je lichaam? 

De ervaring van stress hangt samen met je zenuwstelsel. Je lichaam heeft twee zenuwstelsels:

1. Het centrale zenuwstelsel: dit deel van ons zenuwstelsel kunnen we met ons bewustzijn aansturen. Hiermee kunnen we bijvoorbeeld bewust onze spieren strekken en lichaamsdelen bewegen.
2. Het autonome zenuwstelsel: dit deel van ons zenuwstelsel wordt onbewust aangedreven. Het zorgt voor de automatische, onbewuste processen in je lichaam, waaronder je hartslag, spijsvertering, ademhaling en bloeddruk. 

In verband met het onderwerp stress gaan we dieper in op het autonome zenuwstelsel. Ons autonome zenuwstelsel bestaat ook weer uit twee delen: het sympathische en parasympathische deel.

Het sympathische zenuwstelsel of sympathicus wordt actief in stressvolle en bedreigende situaties. De activering van ons sympathische zenuwstelsel begint in ons brein. Als onze hersenen een stressvolle of gevaarlijke situatie waarnemen, worden bepaalde delen in onze hersenen geactiveerd. Deze hersendelen geven een signaal aan onze bijnieren om stresshormonen aan te maken, zoals cortisol en adrenaline. Deze hormonen stimuleren onze sympathicus met als gevolg dat onze bloeddruk, hartslag, reflexen en energietoevoer naar onze spieren toenemen, zodat we met een actief lichaam en gefocust brein kunnen reageren. In de oertijd gebeurde dit bijvoorbeeld als mensen een wild dier zagen, zodat ze snel konden vechten of vluchten. In ons dagelijks leven kunnen allerlei situaties onze stressrespons activeren: deadlines, overvolle agenda´s, verkeersproblemen, spanningen in persoonlijke relaties etcetera.

De tegenhanger van de sympathicus is de parasympathicus. Deze zorgt ervoor dat ons lichaam zich weer kan herstellen en tot rust kan komen na een stressmoment. Het laat je hartslag, bloeddruk, ademhaling en spierspanning weer naar een gebalanceerd niveau dalen. 

Het probleem waar veel mensen tegen aanlopen in onze drukke maatschappij is dat ze teveel stressvolle momenten op een dag ervaren en hier niet voldoende van kunnen herstellen. Daardoor is hun sympathische zenuwstelsel steeds actief en kan het parasympathische deel niet meer goed zijn rustgevende en herstellende functie uitvoeren waardoor chronische stress wordt ervaren. 

Acupunctuur bij stress 

Om van chronische stress te kunnen herstellen, is zoveel mogelijk stress vermijden en meer rust nemen een belangrijke voorwaarde. Acupunctuur is een effectieve aanvullende methode om te herstellen van overmatige stress. 

Onderzoek suggereert namelijk dat acupunctuur behandelingen de balans kunnen herstellen tussen het sympathische en parasympathische zenuwstelsel. Door het stimuleren van specifieke acupunctuurpunten worden verschillende hersendelen gestimuleerd die de activatie van deze zenuwstelsels weer in balans brengt. Ook kan acupunctuur bepaalde neurotransmitters reguleren in deze hersengebieden waardoor overprikkeling van het autonome zenuwstelsel kan worden verminderd. 

Vanuit de leer van de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) is dit als volgt te verklaren. Binnen de TCM wordt uitgegaan van het Yin-Yang principe. In alles, dus ook in ons lichaam en geest, zijn de tegenovergestelde energieën van Yin-Yang aanwezig. 

In ons lichaam kan de parasympathicus worden gezien als Yin, de energie van rust en kalmte. De sympathicus kan worden beschouwd als Yang, een actieve, opwekkende energie. 

Hoewel het tegenovergestelde energieën zijn, vullen ze elkaar aan, en voel je je het beste als beiden ongeveer in gelijke mate actief zijn in je lichaam. Dit geldt ook voor de corresponderende zenuwstelsels. Het draait dus allemaal om balans. 

Er verschijnt ook steeds meer wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit van acupunctuur voor het herstellen van de balans bij klachten die kunnen ontstaan als het gevolg van teveel stress: te hoge bloeddruk, onregelmatige hartslag, gespannen spieren, een gebrek aan energie, slapeloosheid, hoofdpijn en migraine, depressieve klachten, angst en nervositeit.

Ook kunnen door stimulatie van bepaalde acupunctuurpunten feelgood-hormonen vrijkomen in het brein. Zoals GABA (ontspannend hormoon), serotonine (het gelukshormoon) en endorfines (verminderen stress en pijn). Deze stofjes zorgen ervoor dat  je je meer ontspannen en positiever voelt en lekkerder in je vel zit.

Welke acupunctuurpunten worden voor de behandeling van stress gebruikt? Er zijn vele acupunctuurpunten die stress kunnen beïnvloeden, maar de meest bekende en gebruikelijke zijn:

Nier 3: naast de enkel
Milt 4: op de voetrand
Hart 6: op de onderarm 
Maag 40: op het onderbeen
Dikkedarm 4: op de hand
Pericard 6: op de onderarm
Galblaas 34: op het onderbeen

Aanvullende methoden

Binnen onze kliniek kunnen wij ook geneeskrachtige Chinese kruiden supplementen voorschrijven die door een speciale apotheek worden gemaakt. Deze kunnen de behandelingen ondersteunen en helpen om chronische stress en stressgerelateerde klachten te verminderen. 

Een gezonde en evenwichtige voeding en leefstijl (voldoende slaap, beweging en ontspanning) zijn ook essentieel voor het herstellen van je stressbalans. Hier kunnen wij je tijdens de sessies adviezen over geven. 

Verder stimuleren we je om de oorzaken van je overmatige stress te onderzoeken en te kijken hoe je op je werk en persoonlijke leven meer balans kunt creëren. 

Bronnen

Mariotti A. The effects of chronic stress on health: new insights into the molecular mechanisms of brain-body communication. Future Sci OA. 2015 Nov 1;1(3):FSO23. 

Li QQ, Shi GX, Xu Q, Wang J, Liu CZ, Wang LP. Acupuncture effect and central autonomic regulation. Evid Based Complement Alternat Med. 2013;2013:267959. 

Wan-Chung Hu. Yin-Yang in traditional medicine and Its relation to parasympathetic and sympathetic balance.Journal of the Chinese Medical Association. 2016;DOI:10.3966/241139642016062701003.

Wen, G., He, X., Lu, Y., Xia, Y. (2010). Effect of acupuncture on Neurotransmitters/modulators. In: Xia, Y., Cao, X., Wu, G., Cheng, J. (eds) Acupuncture Therapy for Neurological Diseases. Springer, Berlin, Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-642-10857-0_5